PFAS-verontreiniging - Site Civiele Bescherming (Parkweg 1, Jabbeke)

PFAS (perfluorverbindingen)

Sinds bekend raakte dat er bij de 3M-fabriek in Zwijndrecht bodemverontreiniging was met de chemische stoffen PFOS en PFAS, werd vastgesteld dat er ook op andere plaatsen in Vlaanderen dergelijke verontreiniging kan ontstaan zijn, waaronder de voormalige site van de Civiele Bescherming. Aangezien er brandweeroefeningen werden uitgevoerd met blusschuim op deze site, wordt er onderzoek gedaan naar een mogelijke bodemverontreiniging met PFAS door de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM). Sommige types van blusschuim kunnen immers PFAS-bestanddelen bevatten.

OVAM heeft recent de bodemresultaten ontvangen van dit oriënterend bodemonderzoek waarbij de aanwezigheid van zogeheten perfluorverbindingen of ‘PFAS’ werd onderzocht. Het gaat om metingen op en rond de voormalige site van de Civiele Bescherming. Op verschillende meetpunten zijn verhoogde PFAS-waarden vastgesteld in de bodem en het grondwater. Daardoor is er voor omwonenden een risico op herhaaldelijke blootstelling. Uit het bodemonderzoek is gebleken dat de PFAS-waarden aldus hoger zijn dan eerst werden vermoed door het Agentschap Zorg en Gezondheid, zodat nu ook verstrengde no regret-maatregelen worden geadviseerd.

WAT IS PFAS?

PFAS is een verzamelnaam voor chemische stoffen op basis van een koolstofketen en fluorverbindingen. Deze stof wordt gebruikt om verschillende materialen waterafstotend, vetafstotend of vuilafstotend te maken. Daarom worden ze gebruikt in industriële toepassingen en in consumentenproducten waar we dagelijks mee in aanraking komen (vb. paraplu, gsm’s, verf…)

WAT IS HET EFFECT VAN PFAS OP DE MENS?

PFAS kan in ons lichaam terecht komen op verschillende manieren:

• Via voeding: gebruik van antikleefpannen, drinkbekers, voedingsverpakkingen, eten/drinken van voeding en drank afkomstig van een PFAS-vervuilde bodem.
• Via huidcontact: Kleding en cosmetica (in beperkte mate – opname door de huid)
• Via ademhaling: inademen van stofdeeltjes van vervuilde bodem of lucht, tapijten en meubels die behandeld zijn met PFAS-houdende producten
• Navelstreng en moedermelk: PFAS kan doorgegeven worden via de navelstreng en moedermelk

Uit wetenschappelijk onderzoek tot op vandaag blijkt een hoge PFAS-blootstelling in verband te staan met verschillende gezondheidseffecten: leverschade, verhoogde cholesterol, verstoring van de schildklier, lager geboortegewicht, verminderde vaccinatierespons bij nakomelingen. Een verhoogde PFAS-waarde in het bloed betekent niet dat je sowieso bepaalde gezondheidsklachten zal krijgen.

WELKE BESCHERMENDE MAATREGELEN KAN IK ALS OMWONENDE VAN DE SITE NEMEN?

Op de site:

• Laat kinderen niet spelen op onbedekt terrein op de site.
• Afhankelijk van het gebruik en de weersomstandigheden: maak het verharde terrein op de site regelmatig schoon met water.
• Vermijd dat braakliggende of losse grond op de site verstuift of verwaait.

Op de site en in een zone van 100m rond de site:

• Eet u zelf-geteelde groenten of fruit? Wissel dan af met producten uit de handel en eet elke dag gevarieerd. Was uw fruit en groenten goed met water voor u ze eet. Dit advies geldt zeker voor kwetsbare personen: kinderen tot 12 jaar, immuunverzwakte personen en vrouwen die zwanger willen worden, zwanger zijn of borstvoeding geven.
• Eet maximaal 1 ei per week van eigen kippen. Kwetsbare personen eten beter geen eieren van eigen kippen.
• Gebruik uw compost niet als meststof voor uw tuin.
• Vermijd dat braakliggende of losse grond verstuift of verwaait.
• Goede hygiëne toepassen:
• Was uw handen regelmatig, zeker voor de maaltijd.
• Maak uw huis binnen schoon met water.
• Afhankelijk van het gebruik en de weersomstandigheden: Maak verharde delen buiten, zoals uw oprit en terras, schoon met water.

Op de site en in een zone van 500m rond de site:

• Gebruik uw putwater niet als drinkwater, ook niet om thee, koffie of ijsblokjes te maken of om ermee te koken.
• Gebruik uw putwater niet om uw zwembad vullen en moestuin water te geven.
• Putwater kan gebruikt worden voor laagwaardige toepassingen zoals uw auto wassen, toilet doorspoelen, oprit afspuiten en sierplanten water geven maar vanuit duurzaamheidsoogpunt gebruikt u hiervoor best regenwater i.p.v. grondwater.

Algemene aanbevelingen voor alle omwonenden:

• Gezonde voeding is voor iedereen belangrijk. Volg de aanbevelingen in de voedingsdriehoek en eet gevarieerd, van verschillende bronnen.
• Voor alle aansluitbare putwatergebruikers: sluit u aan op het openbaar waterleidingnet.

MEER INFORMATIE?

Andere documentatie:

Agentschap Zorg en Gezondheid – Brief

Agentschap Zorg en Gezondheid – Infographic ‘Tips’

Agentschap Zorg en Gezondheid – Infographic ‘Wat is PFAS?’